Hoop voor tinnituspatiënten: zo train je je brein om van oorsuizen af te komen

Zo’n 10 procent van alle Nederlanders heeft weleens last van oorsuizen. Met name bij ouderen blijft het ongemak meestal beperkt, maar de aandoening komt steeds meer voor bij jongeren. Bij 1 tot 2 procent is de tinnitus zo ernstig dat het gevolgen heeft voor het dagelijks functioneren.

Geen behandeling
Er is helaas nog geen medicijn of operatie, die tinnitus helemaal laat verdwijnen. Je kunt enkel leren omgaan met de klachten. Er wordt dan ook hard gezocht naar een oplossing. En die is er nu misschien. De zogenoemde MindEar-app zou volgens onderzoekers de impact van het oorsuizen al binnen een paar weken sterk verminderen. Het enige wat je nodig hebt is dus een smartphone met de app.

De training en geluidstherapie – ontwikkeld door samenwerkende universiteiten in Australië, Nieuw-Zeeland, Frankrijk en België – biedt hoop aan miljoenen mensen met oorsuizen, die te horen hebben gekregen dat er niks aan te doen is of die op een lange wachtlijst staan voor medische hulp. In de eerste klinische trial zijn dertig tinnituspatiënten zestien weken lang behandeld. De resultaten waren bijzonder positief: twee derde zag vooruitgang. Er worden nu grotere studies opgezet in het Verenigd Koninkrijk.

Misvatting
“Ongeveer 1,5 miljoen mensen in Australië, 4 miljoen Britten en 20 miljoen Amerikanen hebben ernstige tinnitus”, zegt onderzoeker Fabrice Bardy van de University of Auckland. “Een van de meest voorkomende misvattingen over tinnitus is dat je er niets aan kunt doen en dat je er maar mee moet leren leven. Dat is gewoon niet waar. Professionele hulp kan de angst en onrust die gepaard gaan met oorsuizen sterk verminderen.”

“Een deel van de slachtoffers heeft baat bij cognitieve gedragstherapie, maar daar heb je een getrainde psycholoog voor nodig. Dat kost veel geld en die is lang niet altijd voorhanden”, vertelt onderzoeker Suzanne Purdy uit Auckland. “De MindEar-app gebruikt een combinatie van cognitieve gedragstherapie, mindfullness en ontspanningsoefeningen, samen met een vorm van geluidstherapie. Op deze manier wordt je brein getraind om de tinnitus uit te doven. Het geluid dat je hoort door oorsuizen verdwijnt naar de achtergrond en is veel minder vervelend voor de patiënt.”

“In onze trial zagen we bij twee derde van de gebruikers van onze chatbot duidelijk vooruitgang na zestien weken. Bij patiënten die naast de app ook toegang hadden tot een psycholoog was dit effect al na acht weken te zien”, aldus Bardy.

Hoe werkt de app?
Al voordat we geboren worden, leren onze hersenen om irrelevante geluiden weg te filteren. Het verrassend harde geluid van het bloed dat langs onze oren pompt, is een voorbeeld hiervan. Hoe ouder we worden, hoe beter ons brein daarin wordt. We horen een drukke weg bijvoorbeeld minder of de airco die loeit of het gesnurk van je bedpartner. De meeste alarmen, zoals rookmelders, gebruiken een hoog en irritant geluid om dit filter te omzeilen. Zelfs tijdens de slaap zorgt dit voor een vecht-of-vlucht-reactie. Deze reactie is het heftigst bij geluiden die we met slechte ervaringen in het verleden associëren.

Tinnitus wordt niet door een alarm geproduceerd, maar komt alleen in het hoofd van de patiënt voor. Toch triggert het eenzelfde soort alertheidsreactie. Oorsuizen wordt als onplezierig, zwaar irritant of ronduit gekmakend ervaren. En er is geen mogelijkheid om het uit te zetten. Het brein blijft er maar op gefocust, waardoor het ook nog eens getraind wordt om zich er steeds meer op te concentreren, ook al is er geen gevaar. Dit is volgens de makers van de app tevens de route naar verbetering. Door te trainen en de tinnitus actief minder aandacht te geven, wordt het gemakkelijker om het geluid te negeren. Het idee is dat de aanmaak van stresshormonen dan vermindert, waardoor de focus van de hersenen op de tinnitus afneemt.

Bron: Jeannette Kras voor Scientias